2 Công Nghệ Cáp Truyền Động – Cáp Tròn Và Cáp Dẹt: Đâu Là Sự Lựa Chọn Tốt Nhất?

Trong ngành thang máy, hệ thống dây cáp đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự vận hành an toàn và hiệu quả. Hiện nay, có hai loại dây cáp chính được sử dụng phổ biến: dây cáp tròn và dây cáp dẹt. Mỗi loại đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, phù hợp với từng loại công trình và yêu cầu sử dụng khác nhau.

Dây cáp tròn đã xuất hiện từ lâu và được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống thang máy truyền thống nhờ độ bền cao và khả năng chịu tải tốt. Trong khi đó, dây cáp dẹt là công nghệ mới, mang đến nhiều cải tiến đáng kể như khả năng vận hành êm ái hơn, tiết kiệm không gian và giảm chi phí bảo trì. Vậy, sự khác biệt giữa hai loại dây cáp này là gì? Loại nào phù hợp hơn với công trình của bạn? Hãy cùng Thang máy KPG tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Đặc điểm dây cáp 

Dây cáp tròn và dây cáp dẹt trong thang máy

Dây cáp dùng trong thang máy có hai loại: dây cáp tròn và dây cáp dẹt. Trong đó dây cáp dẹt được sử dụng rộng rãi nhất. Dây cáp dùng cho thang máy tối thiểu phải có 2 sợi độc lập, kích thước và số sợi cáp phụ thuộc vào tải trọng thang.

Hệ số an toàn của cáp phải lớn hơn 12.

Dây cáp tròn

Dây cáp tròn có độ bền cao và khả năng chịu tải tốt

Cấu tạo dây cáp

Dây cáp tròn được cấu tạo từ sợi thép con đường kính từ 0,5 đến 2 mm, có giới hạn bền kéo từ 1180 đến 1960 N/mm2, được bện lại thành dánh cáp (bó con) rồi từ dánh cáp bện xung quanh một lõi (bằng sợi, thép, vật liệu, composit trên nền thép, vật liệu phi kim loại khác với sợi).

Lõi cáp làm nhiệm vụ thấm dầu bôi trơn và giảm ma sát giữa các sợi. Nhờ có lõi mà làm cho dây cáp mềm và dễ uốn cong khi vòng qua các puli, mặt khác làm tăng tuổi thọ của cáp, đặc biệt khi cáp không dùng và được bảo quản trong môi trường có độ ẩm cao.

Các loại dây cáp tròn 

Cáp tròn dùng thang máy được phân ra các loại:

Theo hướng bện giữa các sợi con trong dánh cáp

- Bện theo hướng phải

- Bện theo hướng trái

Theo kiểu và hướng bện giữa các sợi con trong dánh và giữa các dánh trong cáp

- Bện theo hướng phải thông thường hay còn gọi là bện chéo theo hướng phải.

- Bện theo hướng trái thông thường hạy còn gọi là bện chéo theo hướng trái.

- Bện theo hướng phải hay còn gọi là bện xuôi theo hướng phải.

- Bện theo hướng trái hay còn gọi bện xuôi theo hướng trái.

Cáp bện theo hướng phải hoặc trái hay còn gọi là bện xuôi là cáp có các sợi thép con trong dánh bện cùng chiều với chiều bện của các dánh quanh lõi. Loại cáp này tiếp xúc với nhau tương đối tốt, mềm hơn cáp bện theo hướng phải hoặc trái thông thường, có tuổi thọ cao hơn, song dễ bị bung ra và xoắn lại khi có một đầu tự do.

Cáp bện theo hướng phải hoặc trái thông thường hay còn gọi là bện chéo, là cáp có chiều bện của các sợi thép con trong dánh ngược chiều bện của các dánh quanh lõi. Loại này có độ cứng lớn hơn loại bện theo hướng phải hoặc trái song bung ra và xoắn lại khi có một đầu tự do.

Cáp bện hỗn hợp: Là cáp có các sợi thép trong một số dánh được bện theo hướng phải còn trong các dánh còn lại bện theo hướng trái. Loại này khó chế tạo, đắt tiền hơn nhưng nó tận dụng được ưu điểm của cả hai loại trên.

Theo tiếp xúc giữa các sợi trong cáp

Cáp tiếp xúc đường

Cáp tiếp xúc đường là loại cáp do những sợi thép có đường kính khác nhau bện thành dánh với các lớp bện có bước bện bằng nhau (bước bện của cáp được định nghĩa: là khoảng cách đo theo đường tâm cáp tính từ một điểm trên sợi cáp đến điểm thứ hai cũng trên sợi cáp đó khi nó đã quấn đủ một vòng trên cáp), làm cho các sợi thép kề nhau tiếp xúc với nhau trên suốt chiều dài. Với đường kính khác nhau của các sợi thép trong dánh cáp tạo điều kiện cho chúng xếp đầy tiết diện cáp. Các sợi thép nhỏ và lớn trong nhánh cáp được sử dụng hợp lý vừa đảm bảo độ bền và độ bền lâu của cáp. Các sợi thép lớp ngoài cùng có đường kính lớn hơn để đảm bảo cho cáp lâu bị mòn và đứt trong quá trình làm việc.

Cáp tiếp xúc điểm

Cáp tiếp xúc điểm là loại cáp có đường kính các sợi thép trong một dánh bằng nhau, hai lớp sợi trong dánh có bước bện khác nhau nên giữ các sợi thép có tiếp xúc điểm với nhau.

Do tiếp xúc điểm nên khi cáp bị uốn cong (vòng qua puli) thì các sợi thép sẽ đè lên nhau và giữa các sợi thép có ma sát làm cho chúng chóng mòn và dễ bị đứt từng sợi.

Đặc điểm của cáp dùng trong thang máy 

- Cáp luôn luôn bị kéo căng dù khi có tải trọng trong cabin hay không, hoặc dù thang hoạt động hay dừng.

- Cáp dùng trong thang máy thì cabin và đối trọng được dẫn hướng bởi các ray nên các đầu cáp treo tải không có khả năng xoắn tự do.

- Theo chuẩn loại bỏ đối với cáp dùng trong thang máy: khi có một sợi cáp đạt tới chuẩn loại bỏ (xem chương quản lý, bảo trì,...) thì phải thay toàn bộ các sợi khác dù chưa đạt tới chuẩn loại bỏ. Trù trường hợp khi một sợi bị hư hỏng trong quá trình lắp đặt hoặc thử khi nghiệm thu lần đầu sau lắp đặt.

Vì vậy, khi tính toán, lựa chọn cáp phải hết sức thận trọng và tuân thủ đầy đủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn về cáp đã được ban hành thì mới có thể đảm bảo độ bền, độ bền lâu, độ an toàn và tin cậy của cáp nói riêng và thang máy nói chung.

Với những lí do đã phân tích ở trên, cáp sử dụng trong thang máy thường sử dụng loại cáp bện xuôi, tiếp xúc đường, lõi cáp bằng sợi tự nhiên chế tạo từ sợi thực vật hoặc sợi nhân tạo.

Dây cáp dẹt

Thang máy sử dụng công nghệ cáp dẹt mới, tiên tiến, hiện đại

Dây cáp dẹt dùng cho thang máy được nghiên cứu và đưa vào chế tạo vào cuối những năm của thế kỷ XX, khi sử dụng loại thang không buồng máy cho các tòa nhà bị khống chế chiều cao hoặc các thang máy được phân theo vùng vận chuyển trong các tòa nhà cao tầng và siêu cao tầng.

Cáp dẹt cũng là loại cáp thép nhưng các tao (dánh) không bện theo chiều xoắn ốc mà liên kết theo bản dẹt nhờ chất liên kết.

Cáp dẹt có hai loại: Loại 12 lõi có bề rộng 30 mm, dày 3 mm có lực kéo đứt 64kN. Khi sử dụng loại cáp dẹt này cho phép ta sử dụng tang ma sát với đường kính bé vẫn đảm bảo được tuổi thọ của cáp thay cho puli có rãnh ma sát.

Bề mặt của cáp dẹt có loại trơn và cũng có loại có gờ để tăng khả năng bám giữa cáp và tang.

Khi sử dụng cáp dẹt cần lưu ý có biện pháp kiểm soát tình trạng của cáp có thể bị đứt ngầm các sợi thép chịu lực mà quan sát bằng mắt thường không phát hiện ra được.

Khi sử dụng cáp dẹt cho những thang máy có hành trình lớn cần lưu ý độ ổn định khi thang máy có tốc độ lớn.

Ngày nay trên thế giới đã sản xuất loại cáp dẹt siêu nhẹ, cấu tạo từ các sợi cacbon và bề mặt phủ lớp vật liệu ma sát, loại này dùng cho thang máy với hành trình lớn, trong các tòa nhà siêu cao, giảm được 60% của cáp so với cáp thép thông thường, tuổi thọ tăng gấp 2. Ngoài ra có thể giảm tiêu hao năng lượng đến 15% so với thang máy sử dụng cáp thông thường.

Công trình thang máy của KPG sử dụng động cơ cáp dẹt 

KPG rất tự hào vì đã mang đến cho khách hàng những công trình sử dụng động cơ cáp dẹt tiên tiến và hiện đại. Công trình thang máy sử dụng động cơ cáp dẹt là một giải pháp hiện đại, mang lại nhiều ưu điểm vượt trội so với thang máy truyền thống. Điểm nổi bật của công nghệ này là việc sử dụng cáp dẹt thay thế cho cáp tròn, giúp giảm độ mài mòn, tăng độ bền và đảm bảo vận hành êm ái hơn. Bên cạnh đó, động cơ không hộp số giúp thang máy hoạt động mượt mà, tiết kiệm điện năng và yêu cầu bảo trì ít hơn.

Công trình thang máy KPG sử dụng động cơ dây cáp dẹt

Nhờ việc sử dụng cáp dẹt, thang máy có thể vận hành với mức tiếng ồn thấp, giảm rung lắc, mang lại trải nghiệm di chuyển dễ chịu cho người dùng. Ngoài ra, thiết kế này còn giúp tiết kiệm không gian do không cần phòng máy lớn, rất phù hợp với các công trình có diện tích hạn chế. 

Không chỉ giúp tối ưu hiệu suất vận hành, thang máy cáp dẹt còn có tuổi thọ linh kiện cao hơn, giảm chi phí bảo trì trong dài hạn. Đồng thời, hệ thống puly ma sát nhỏ hơn cũng góp phần tiết kiệm năng lượng, giúp công trình vận hành bền vững hơn. Tuy nhiên, một hạn chế của công nghệ này là chi phí đầu tư ban đầu cao hơn so với thang máy dùng cáp tròn, đồng thời yêu cầu đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn cao trong quá trình bảo trì và vận hành. Với những ưu điểm vượt trội về tiết kiệm năng lượng, tối ưu không gian và tăng độ bền, thang máy sử dụng động cơ cáp dẹt là một lựa chọn đáng cân nhắc cho các công trình hiện đại.

Xem thêm tại đây.